Kwetsbaarheid en hulpeloosheid

De afgelopen week heb ik meerdere foto’s gepost waarop de kwetsbaarheid te zien is van jonge dieren in Afrika. Je kreeg een pasgeboren nijlpaardje te zien ingeklemd tussen twee sterke, volwassen nijlpaarden. Je zag twee hulpeloze grijze eekhoorns zoekend naar beschermende warmte en geborgenheid bij elkaar. Je kreeg een vertederende foto te zien van een pasgeboren baviaan in de beschermende armen van zijn moeder. Het kijkt naar haar met vragende overgave in zijn oogjes. Ook zag je een wildebeest moeder een wanhopige poging doen haar kalf te redden van een bende wilde honden. 

foto door Andrew Cooper

foto: Carrie Pretorius

Wat ik je wilde laten zien was een spiegel van de sterkste ervaring in je leven. Je keek in de spiegel van je eigen kwetsbaarheid en hulpeloosheid, die zijn wortels heeft in de eerste jaren van je leven. Tijdens je geboorte heb je in een paar uur bewogen van een toestand van comfort en veiligheid naar de ervaring te kunnen en zullen sterven. Nadat de pleuris uitbrak, werd je fijn geplet in een nauwe tunnel, niet wetende wat er gebeurde, was het alsof je wereld instortte.

Het eerste wat je deed om je leven te redden was verkrampen; je balde je vuistjes en kneep je oogjes stijf dicht, alles wat je kon samentrekken, trok je samen.

foto: Lee Whittam

Niet alleen je lichaam verkrampte maar iets op een heel diep niveau in je verkrampte ook en heeft sindsdien niet meer kunnen ontspannen. Dit was het enige dat je kon doen, toen je in gevaar verkeerde. Het vermogen om samen te trekken vormt de basis van je biologische verdedigingssysteem. Je maakt jezelf zo klein mogelijk en sluit je gevoelswereld af.

Er is een kliniek in Parijs waar ze ongelofelijk goed hebben begrepen hoe belangrijk het is om een baby bewust de kans te geven om die eerste levensbepalende verkramping los te laten. De baby wordt uitgenodigd met behulp van water en aanraking om zich aan het leven over te geven in vertrouwen in plaats van het leven te bevechten. Ikzelf en met mij vele cliënten hebben ervaren dat deze video een sluimerend verlangen wakker maakt naar zo’n ontvangst en het ging gepaard met een zacht verdriet. Iets in ons herinnert zich het traumatische karakter van geboren worden, de angst waarmee het gepaard ging en de pijn van de vaak gevoelloze behandeling in de eerste momenten, hoewel dat de afgelopen jaren in Nederland beter is geworden.

Niet in staat om voor je eigen essentiële levensbehoeften te zorgen, was je volledig afhankelijk van je ouders of andere volwassen verzorgers. Zonder hen zou je het niet overleven. Je was geen plant en je wist dit instinctief. Je richtte al je aandacht en hoop op je ouders en begon meteen met het ontwikkelen van strategieën om je van hun aandacht en zorg te verzekeren en af te komen van het gevoel van machteloze kwetsbaarheid.

Maar hoe zorgzaam en liefdevol je ouders mogelijk ook waren, het was onmogelijk voor hen om je behoeften zo perfect te vervullen als gebeurde in de baarmoeder. Als baby heb je geen besef van tijd, geen idee wanneer je te drinken of te eten krijgt en of het überhaupt gaat komen. Voor jou als baby voelde het als doodgaan als je moest wachten zoals deze vijf cheeta’s op eten of drinken. Simpele momenten als dit veroorzaakten pure paniek. En onderschat het niet; paniek is niets anders dan doodsangst.

Die eerste staat van kwetsbaarheid en hulpeloosheid is je vroegste zelfbeeld. Het is diep geworteld in je denk-en gevoelswereld. In feite ligt dit zelfbeeld aan de basis van je persoonlijkheid; “ik ben hulpeloos en ik heb de ander nodig om het te redden”
Dit verklaart waarom we zo geobsedeerd zijn door andere mensen en het verklaart hoe het komt dat volwassen mensen  een overweldigende pijn doormaken als ze iemand verliezen of in de steek worden gelaten. Het voelt dan alsof ieder geluk en iedere hoop voorgoed is verdwenen met deze persoon. Hoewel het pijn doet als we een dierbaar mens verliezen, is het de onderliggende herinnering aan afhankelijke hulpeloosheid die extreme gevoelens in ons doet losbarsten.

In Afrika is overleven overal. Het kan je niet ontgaan. Mensen leven erg dichtbij hun essentiële levensbehoeften; water, voedsel, zuurstof, slaap en warmte. Hoe ze aan geld moeten komen is altijd in hun hoofd en gek genoeg is dat in rijke landen ook zo, hoewel zij in overvloed leven. Nu snap je hoe dat kan.
Het idee niet genoeg te hebben (schaarstementaliteit) ligt verborgen in de eerste ervaringen van je leven.

Toen ik voor het eerst hoorde van dit concept, was het moeilijk voor me om dit principe in me te herkennen. Nederland is rijk en de materiële kant van het leven is over het algemeen goed verzorgd. Daarom lag overlevingsdrang niet op de bovenste plank in het zicht. Ik moest echt diep in het onbewuste duiken om contact te krijgen met de simpele waarheid dat mijn denk- en gevoelswereld wordt aangedreven door slechts één missie: de wil om te overleven en de daaraan gekoppelde noodzaak dat er in ieder geval één persoon is die voor me zorgt. Maar zodra ik dit herkende, werd alle lijden helder voor me. Want hoe is het mogelijk om krachtig, helder, liefdevol en blij te zijn als we onbewust geloven dat we nog steeds hulpeloos zijn en anderen nodig hebben om het te redden. Het houdt ons klein en angstig.

Om deze hypnose die ons gevangen houdt te breken, hoef je alleen maar te zien dat je niet langer het kind van toen bent maar een krachtige, capabele, complete volwassene die goed voor zichzelf kan zorgen in samenwerking met het geheel. Dat betekent niet dat je niet geniet van het gezelschap van anderen. Het betekent alleen maar dat je vrij bent van de illusie van persoonlijke afhankelijkheid. Dit begrip zul je echter naar alle lagen van je onbewuste moeten brengen. Er zijn vele technieken die je daarbij kunnen helpen. Eenmaal doorgedrongen en begrepen zullen je geest en je lichaam in een diepe ontspanning terechtkomen. En wanneer je ontspant, begin je te stralen en te genieten vanuit een andere bron in jezelf.

Misschien heb je vragen of opmerkingen na het lezen van deze blog. Ik nodig je van harte uit om me te mailen of het te delen op onze facebook pagina.

Deze blog is geïnspireerd door de lessen van Jeru Kabbal. Zijn heldere, liefdevolle en realistische perspectief , heeft mijn leven radicaal veranderd in het avontuur zoals het bedoeld is.