Ik leer iets de afgelopen tijd, echt iets wat ik ongelofelijk moeilijk heb gevonden en vind. Ik leer om te laten en zelfs om te stoppen, om op tijd te zeggen: “luister dit gaat hem niet worden. Hier staan we echt heel anders in. We gaan elkaar hierin niet vinden, ik accepteer dat”. En tot mijn grote plezier laat dat knagende, zeurende, soms misselijk makende of zelfs scheurende gevoel van binnen, wat uren kan blijven hangen, los en ga ik over tot de orde van de dag. Alles tot op het bot uitwerken en doorploegen, wat heb ik mezelf en anderen daar veel mee aangedaan. Eerlijk ontvangen wat er is, is ontspannen.
Leren ontvangen
Ik leer te ontvangen dankzij Tanzania. Ik ervaar hoe ik psychologisch met rust wordt gelaten in dat land door de mensen. En ik ervaar dat als ik zelf pogingen doe om een beetje in een ander te gaan wroeten, de reacties van hen me al gauw een oncomfortabel gevoel geven, met name over mezelf en wat ik aan het doen ben. In het begin miste ik het. Ik voelde me op mezelf terug geworpen. Ik voelde me alleen alsof er iets ontbrak aan diepgang en verbinding met de mensen daar doordat ik op hen niet mijn vertrouwde psychologiseringen kon loslaten. Het voelde alsof ik helemaal niet mezelf kon zijn. Maar na weken in Tanzania te zijn geweest, voel ik een ontspanning die het gevolg is van elkaar op tijd met rust laten. En als er een probleem is, dan wordt het besproken. Er wordt niet herhaald in dat gesprek en als het afgerond is, is het klaar. Dan wordt er ook niet meer op terug gekomen. Pogingen van mij daartoe, omdat het toch nog niet helemaal goed voelt of omdat ik nog iets ben vergeten te zeggen, worden vriendelijk genegeerd.
Leren laten
Mijn meest indringende ervaring met leren laten is overigens jaren geleden al geweest met mijn moeder. In 2011 drong het op een avond plotseling tot mij door dat mijn moeder er niet zo lang meer ging zijn. Dat raakte me diep. Het raakte me vooral omdat de relatie met mijn moeder niet bepaald succesvol was geweest. Zolang ik me kon herinneren bevonden we ons op grote afstand van elkaar. Ik realiseerde me hoe pijnlijk dat was, veel pijnlijker dan als er iemand sterft waarmee je het goed hebt gehad. Ze ging vertrekken en ik zou verder moeten leven met het besef dat het tussen ons nooit was gelukt. Ik heb vreselijk gehuild.
De volgende dag ben ik naar haar toe gegaan. Ze zat aan haar tafel voor het raam in het verpleeghuis, een eenzame vrouw. Na wat gekeuvel viel het stil. En in die stilte hoor ik mezelf zeggen: “Mamma, jij en ik het is gewoon niet gelukt he? We hebben elkaar al die jaren niet kunnen ontmoeten. Ik heb er behoefte aan om dat samen met jou te accepteren”. Ze begon te huilen. ”Dat is toch verschrikkelijk”: zei ze. “Ik vind van niet”: zei ik zachtjes. “het is wat het is”. Ze zweeg lang. Toen ik een half uur later vertrok en bij de deur stond, keek ze me recht aan en zei: “ik ga het proberen Alne”.
Ontspanning
Vanaf dat moment veranderde er iets tussen ons, het ontspande. Ik ging iedere week naar haar toe. Als ze weer zat te “slachtofferen” mocht ze dat van me. Als ze lag te kreunen, hield ik haar hand vast (dat had altijd grote weerstand bij me opgeroepen), ik reed haar rond in haar rolstoel en het kostte me geen moeite. Soms kon ze haar eigen hoofd niet meer overeind houden en liet ik haar tegen me aan leunen. Dat ging me door merg en been en mijn hart stroomde over van mededogen. Ook mijn moeder was veranderd naar mij. De vinnige uithalen bleven achterwegen. De wantrouwige opmerkingen, afstandelijke blikken, het gezucht en eeuwige spanningsveld lieten los, de strijdbijl was gaan liggen. We ontvingen elkaar eindelijk in hoe het was en ontspanden.
Negen maanden later stierf ze en ik was in vrede daarmee.
Het moment waarop we iets accepteren zoals het is, wordt het volledig ontvangen. Ik open me van binnen voor de waarheid en ontvang het. Alleen dan ontspant het in me. En vanuit die ontspanning lukt het makkelijker om ook het volgende wat zich aandient weer volledig te ontvangen precies zoals het is.