Rouwen dieren?
Een paar dagen geleden vond ik een korte video op mijn Facebook. Het toonde een hond die samen met haar pups was gered. Ik was geraakt en geëmotioneerd toen ik zag dat na de redding van de hond grote, ronde tranen uit haar ogen kwamen. Ze huilde echt, en ik had dit fenomeen nog nooit eerder gezien of gehoord. Iemand reageerde op de video met een andere video. Deze toont een andere hond die op het graf van zijn verzorger ligt en intens snikt. Zijn lippen trilden als een kind dat verdrietig is voordat de tranen komen.
Voelen dieren vreugde en verdriet? Rouwen dieren om de liefde die ze hebben gedeeld?
Jane Goodall
Tijdens onze zomersafari van 2014 gingen we het poort van Ngorongoro binnen. Er waren altijd Bavianen die ons verwelkomden, maar deze keer was er een grote groep oudere Bavianen en baby’s aanwezig. Een vrouwelijke Baviaan viel op door haar onrust, ze rende heen en weer en in haar hand sleurde ze haar dode baby mee. Ze ging zitten op een klein muurtje en hield haar baby vast. Andere Baviaan probeerden haar baby van haar af te nemen, alsof ze haar wilden helpen los te laten, maar ze rende weg en duwde ze weg terwijl ze schreeuwde.
Ik herinner me ook het beroemde verhaal van Jane Goodall over een jonge Chimpansee. Hij was oud genoeg om zelf voedsel te vinden, maar nadat zijn moeder stierf, kon hij emotioneel niet herstellen en stierf kort daarna. Ook herinner ik me de kleine Gorilla in Oeganda, die weigerde het lichaam van zijn moeder te verlaten en stierf.
Olifanten
Bij het onderzoek naar rouwprocessen bij dieren nemen olifanten een bijzondere plaats in. Ze worden gedetailleerd geobserveerd in de wilde natuur van Afrika. Er zijn veel verhalen over olifanten die in stilte staan bij de lichamen van overleden metgezellen. Ze raken vaak met hun slurf of botten op een speciale manier aan, alsof ze hun maat omarmen.
Een beroemd verhaal gaat over Eleanor. Eleanor stierf in het Samburu National Reserve in Kenia. Nadat ze in elkaar zakte, gebruikte Grace, een matriarch van een andere familie, haar slagtanden om haar weer op haar voeten te krijgen. Kort daarna zakte Eleanor opnieuw in elkaar. Grace werd erg verdrietig. Ze maakte droevige geluiden, bleef bij haar, hoewel haar eigen familie verder trok.
De volgende ochtend stierf Eleanor. Maui, een vrouwelijke olifant van een derde familie, raakte het lichaam aan met haar slurf en proefde het. Ze bleef met één voet boven het lichaam van Eleanor staan en probeerde het lichaam met haar slurf en voet te trekken. Het lukte niet en ze begon over het lichaam te wiegen. Die week kwamen veel olifanten langs om het lichaam van Eleanor te bezoeken en ze stonden in stilte om haar heen. Olifanten van vijf verschillende families kwamen langs en reageerden op haar dood. Dit toont aan dat hun verdriet verder gaat dan hun eigen kleine groep.
Bella en Tarra
Een beroemde olifant uit Tennessee werd beroemd vanwege haar achtjarige vriendschap met hond Bella. Ze waren overal op internet te zien. Tarra en Bella waren altijd samen. Toen Bella ernstig ziek werd en drie weken binnen bleef, wachtte Tarra de hele tijd buiten op haar. Toen Bella uiteindelijk werd gemist, stopte Tarra met eten en leek ze depressief. Toen ze het lichaam van Bella vonden, aangevallen door coyotes, begroeven ze haar, en in de nacht na de begrafenis maakte Tarra haar eenzame reis naar het graf en zette haar voetafdruk op het verse zand. Andere olifanten begonnen Tarra te steunen en brachten haar speciale geschenken zoals voedsel.
Bioloog Dirk Droulans is nog niet overtuigd dat olifanten rouwen. Hij denkt dat we te veel onze gevoelens en interpretaties van gevoelens op dieren projecteren.
