De bergen, dat ben ik

Zoektocht naar het paradijs, een boek van Arita Baaijens

“De woestijn had me geleerd dat er geen zelf bestaat dat de touwtjes in handen heeft, de hersenpan is een leeg canvas waarop onze gedachten een film projecteren”. Dat belooft wat, dacht ik en nieuwsgierig begon ik aan het nieuwe boek van avonturierster Arita Baaijens “Zoektocht naar het paradijs” waarin zij op zoek gaat naar Shambhala, het Boeddhistische paradijs dat volgens geschriften verborgen zou moeten liggen in het Altajgebergte dat zich uitstrekt over vier landen: Kazachstan, China, Mongolië en Rusland.

Samen met haar lief, rijdend te paard, het gebergte omcirkelend, onder regelmatig barre weersomstandigheden leeft Arita Baaijens gedurende honderd dagen op het scherpst van de snede, zoals volgens haar het leven bedoeld is.
Als een rode draad weeft zij een bijzondere missie door haar zoektocht; het koppelen van topografische gegevens aan gemoedstoestanden om te achterhalen hoe landschap en geest elkaar beïnvloeden, waarbij deze formulering direct haar wetenschappelijk getrainde denken blootlegt.

Landschap en gemoedstoestand

Aan de voet van de Tavan Bogd, een ontzagwekkende berg van ijs en rotsen met vijf torens die recht de hemel in reiken, verdwijnt de tijd. Urenlang starend voelt het alsof God, waarin zij niet gelooft, toch vooral aanwezig is in deze bergen, intussen zelf gekrompen en misschien wel opgelost.

“Ik loop gezellig keuvelend met onze Masaï gids Olobikoo in een licht stijgend graslandschap in Ngorongoro Krater Hoogland Tanzania, nietsvermoedend van wat me te wachten staat. We hebben de laatste Masaï boma daarnet gepasseerd en ik geniet van de onbegrensde ruimte, die voor, achter en naast ons als een ragfijne deken het landschap omarmt. Onverhoeds splijt de aarde en kijk ik in een enorme kuil omgeven door groen vilten bergen. Het is alsof de lucht voor mij is samengeperst, waardoor tijd en ruimte vervormen. De overkant lijkt tegelijkertijd eindeloos ver weg en onbegrijpelijk dichtbij. Ik word er duizelig van. Overweldigd kijk ik in iets… maar in wat? Wanneer we de kuil inzakken en de tocht naar het Masaï dorp Bulati vervolgen, lijkt het urenlang alsof we geen stap dichterbij komen.

Landschap en gemoedstoestand! Als de geest geen referentie heeft voor wat het aanschouwt, valt hij stil, mogelijk lichtelijk verward. In die stilte kan zich een diepere waarheid openbaren”.

Herkenbaar

Geestig en herkenbaar is tussendoor het verhaal van de ongetwijfeld frustrerende moeite die haar geliefde doet om een vergunning te krijgen voor het bezoeken van een verboden meer, met onduidelijke bijzonderheid, in China. De zaken die er moeten worden gedaan via de nimmer ontbrekende tussenpersoon, die officieel niet zijn toegestaan. De tenenkrommende vaagheid die om dergelijke transacties hangt, heeft me de eerste jaren in Tanzania tandenknarsend slaapgedrag bezorgd. Uiteindelijk komt dan de exorbitant hoge som geld die geschoven moet worden, vlak van te voren omdat de schurken erop rekenen dat jij dan niet anders meer kunt dan ja zeggen.

Prachtig wordt de tocht en de schatkamers aan oogstrelende plekken die het Altajgebergte rijk is door Arita Baaijens beschreven, maar boven alles is en blijft het fascinerend hoe zij onverschrokken, bijna obsessief alles opzoekt wat de meeste mensen mijden; ontberingen, eenzaamheid en het opzoeken van reëel gevaar.

Een landschap herinneringen

Uiteindelijk komt Arita tot de voor haar verrassende conclusies: dat een landschap herinneringen opslaat en zij dit af en toe kan voelen; landschap de geest kan verruimen en extase kan veroorzaken en dat landschappen bezield zijn, waardoor communicatie van de sjamanen met de natuur geen bezigheid is voor mafkezen.

Wie zoekt naar een meer persoonlijk beleven in relatie tot haar ontdekkingstocht, kan bedrogen uitkomen. Arita Baaijens laat zichzelf bijna niet zien. Misschien een reden voor een volgende ontdekkingsreis, een mindful adventure reis naar binnen :).