De grote angst voor emoties
Van psychiatrisch etiket en het behandelen met medicatie naar een helder inzicht en liefdevol hart voor wat “grote pijn” nodig heeft om te helen en te transformeren.
Drie weken geleden kwam H bij mij aan in Mwanza, voor een trauma reset retraite van drie weken in Tanzania, met zijn borderline diagnose onder zijn arm. Die diagnose was in augustus 2023 gesteld. Na de breuk 1,5 jaar geleden met zijn laatste vriendin was het echt misgegaan. Wekenlange, dagelijkse huilbuien, angst-en paniekgevoelens, radeloosheid, suïcidale gedachten, escapegedrag en niet meer in zijn eigen huis willen/durven slapen.
Hij komt voor drie weken helemaal naar Tanzania om zijn “gebroken” binnenkant te helen: zegt hij. “Gebroken” binnenkant betekent “grote pijn”.
Al meteen vliegen de borderline-liners om mijn oren: Ik citeer: “Dat komt door mijn borderline”. “En ik heb haar uitgelegd dat het door mijn borderline aandoening kwam, maar ze luisterde niet”. “Sommige mensen denken dat je gevaarlijk bent als je borderline hebt”. “Denk je echt dat je me kunt helpen, want borderline is moeilijk te genezen”: zeggen ze.
De eerste dagen zijn we bezig om het “ziekte” etiket eraf te halen. “Vertel me maar gewoon wat je voelt en denkt”: zeg ik tegen hem. “Daar gaan we een stuk verder mee komen”.
Veiligheid
Wat zichtbaar wordt in de eerste sessies van de trauma reset retraite:
- Een onveilige opvoeding door stevig drankgebruik en ruzies van de ouders
- Het structureel communiceren van teleurstelling, negatieve oordelen, afbrekende commentaren, die wekelijks ook leiden tot fysieke vernedering: “mijn vader sleurde me, na een ontevreden verslag van mijn moeder over mij, door de kamer naar de hoek waar ik op mijn knietjes met mijn handen boven mijn hoofd vaak wel een uur moest blijven zitten”. De emotie die ik daarbij ervoer was doodsangst.
Als volwassene zit H psychologisch bij enige onvrede en kritiek al meteen in de oude hoek.
- De relatie met de ex vriendin vertoont veel herhaling van patronen uit het jeugdgezin. De breuk triggert de “GROTE PIJN” uit het verleden. Zijn emoties lijken onbeheersbaar maar zijn het gevolg van het loskomen van de oude grote pijn vermengt met nieuwe pijn.
Wat heeft “grote pijn” nodig?
Wat nodig is bij “grote pijn” zijn hulpverleners die mensen met “grote pijn” uit hun nachtmerrie kunnen leiden. Dat kunnen zij alleen als zij hun eigen “grote pijn en angsten” aan hebben gekeken, hebben durven voelen wat er te voelen is, de wortels ervan schoon hebben gemaakt, pijnlijke en mooie inzichten hebben toegelaten en geïnspireerde stappen hebben gezet om een nieuwe weg in te slaan die goed bij hen past. Ze hebben geleerd om er liefdevol bij te blijven als dezelfde pijn of andere pijn zich weer aandient. Deze mensen zijn opgegroeid tot volwassenen die de diepe angst voor emoties hebben overwonnen.
Wat heeft “grote pijn” nog meer nodig?
Grote pijn ontmoet heel graag een helder perspectief en dus een inspirerend antwoord op de vraag wat pijn in essentie is. Als hulpverleners dichtbij hun eigen pijn, woede en angsten zijn gekomen, hebben ze deze emoties niet alleen doorvoelt maar ook leren begrijpen en veel kanten ervan doorzien. Daardoor hebben ze hun macht over hen verloren. Eigenlijk komt het erop neer dat de angst om “grote pijn” te voelen, het wegdrukken ervan, juist maakte dat “grote pijn” veel negatieve macht over hen en hun gewenste situatie kon uitoefenen, met alle narigheid vandien.
Deze hulpverleners hebben zich daarvan bevrijdt door emoties toe te laten en uit te laten trillen. Soms is dat 5 minuten: “kleine pijn” en soms is dat maanden: “grote pijn”. Dat is de pijn uit het verleden die gestapelt is. “Nieuwe pijn” duurt geen maanden of jaren, durf ik te beloven, hoe erg de ervaring ook was. We leren met het leven te dealen.
Nog meer?
Jazeker. “Grote pijn” heeft nodig dat we onze harten en armen openen voor de “grote pijn” in de wereld. En er is veel “grote pijn” in de wereld. Gelukkig is ons hart groot genoeg.
Daardoor kunnen we dichtbij de pijn van anderen blijven, om ze van daaruit het vertrouwen te geven, dat ze het aankunnen om hun verdriet en angsten te voelen en niet langer weg te drukken.
Pillen als cover up van onmacht
Mensen met een diagnose als borderline, angststoornis, zware depressie, ADHD en ADD komen vaak bij de psychiater terecht. Die kan meer of minder met ze babbelen, maar schrijft vervolgens vooral zijn medicijnen voor, want hij heeft bovenstaande over het algemeen niet te bieden.
Wanneer we onze eigen angsten, woede en pijn niet of beperkt hebben aangekeken, blijven we onbewust angstig voor emoties en zijn daardoor onmachtig om anderen daarin bij te staan. Medicatie is de cover up in onze samenleving van die onmacht.
Geen mens zal medicijnen voorschrijven die ontdekt heeft dat pijnlijke emoties weliswaar moeilijk zelfstandig te hanteren zijn voor kinderen, maar niet voor volwassenen. Dat kunnen we prima, zodra we leren liefdevoller te worden naar onszelf en onze gevoelens. Alleen anderen die dat pad zelf zijn gegaan, kunnen ons dat leren en erbij blijven als dat nodig is, om er samen doorheen te gaan.
Lees hier meer over de trauma reset retraite “ontvouw je vleugels”.
